Carte di franchigia di Mombasiglio

I.

Bonifacio ed Oddonino fratelli, conmarchesi di Ceva e consignori di Mombasiglio, concedono al comune ed all’università degli uomini di Mombasiglio l’immunità da ogni roida, noveno, terzo, acconzamento, diritto di sucessione e diritto e fitto di galline ai quali il comune e gli abitanti di Mombasiglio erano obbligati ogni anno nel giorno della festa di Sant’Andrea.

(Mombasiglio, 1 febbraio 1481)

Fonti: Copia autentica, in cattivo stato di conservazione e senza data, probabilmente del sec. XVI. Archivio comunale.       

In Christi nomine amen. Anno Domini quatricentesimo octuagessimo primo indictione decima quarta die primo februarii. Actum in recepto Montisbaxili in quadam domo Antonii Catalini, alias Trinelli, cui coerent ecclesia sancti Nicolai et platea dicti loci, presentibus venerabile domino presbitero Iacobino de Burgensibus de Reburento, rectore ecclesie Montisbaxili, Bartolomeo eius nepote et Albingana de Corneriis de Scagnelo omnibus testibus etc. In quorum etc. Magnifici domini Bonifacius et Odoninus fratres filii quondam domini Bernabonis ex marchionibus Ceve condomini dicti loci Montisbaxili sponte etc. per se et eorum et cuiuslibet ipsos heredes et successores eorum mominibus propriis ac coniuctorio nomine et vice magnifici domini Galeoti eorum fratres carentis sensu lingue et auditus pro quatenus sua intersit ad cautelam et ratto promissimunt facturos si quadocumque contingerit ipsum bene sensus auditus et lingue sui posse ratificabit, sub obligationem ob remunerationem plurimorum gratuitorum beneficiorum et obsequiorum que haberunt et receperent et haberent esigere sperant in futurum a comuni et hominibus et universitate loci Montisbaxilii de quibus voluerunt et volunt hoc presens instrumentum esse plene probatorium. Obtenta prius licentia et consensu illustrissimi et excellentissimi principis domini domini ducis Aurelianensis eorum superiorem quatenus eius consensu et licitia sit necessarius et necessaria et non aliter etc. fecerunt Antonio Treinello, Bertono Treinello quondam Gilardi, Leone Ambrosio, et Ludovicho Pistatori sindicis et sindicario nomine dicti comunis et universitatis hominum Montisbaxilii ac etiam uti procuratoribus et procuratorio nomine singularum personarum infrascriptarum nec non michi notario infrascripto, uti publice persone etc. finem remissionem liberacionem quitacionem absolutionem transactionem et pactum de ulterius non petendo de omnibus roxiis, novenis, terciis, aconciamentibus, et sucessionibus ac drictis et fictibus galinarum que solvi consueverunt omni anno in festo sancti Andree ad quos, quas et que ipsum comune et homines et singulas personas eiusdem loci predictis dominis tenebantur et obligati erant tam vigore publicorum instrumentorum receptorum unius videlicet per Antonium de Carlino, alterius per Bonifacium de Gradiglis quondam notarios quam et virtute capitulorum et consuetudinum loci Montisbaxili ac scripturis quibuscumque. Ita quod a modo ipsum comune et universitas volentes etc. dicta instrumenta etc. quantum sit respectum premissorum superius specificatorum et remissorum ex nunc esse cassa etc. et promittentes et iurantes etc. littem etc. non inferre etc. Et dictam remissionem etc. firma perpetuo habere etc. dictique iuramenti veniam aut absolucionis beneficium non petentes et impetrata nontietur renunciantes etc. de quibus etc.

(S.T.) Ego Nicolaus Cadana de Ceva notarius publicus autorictate imperiali suprascriptum instrumentum de protocholis sive notulis quondam egregii Emanuelis Barberii de Ceva notarii publici fideliter, prout in dictis protocholis sive notulis continetur, extraxi et hoc di licentia mihi concessa per magnificos dominos Febum et Ioannem Vincentium conmarchiones et Ceve capitaneos condominosque Prierii, Salarum etc. de qua licentia constat publicum instrumentum receptum per egregium Iohannem Amedeum notarium publicum de Ceva et ad maius robur omnium premissorum signum meum tabellionatus consuetum apposui.  

II.

Ludovico di Orleans, conte di Asti, a richiesta di Guglielmo Quetierio ambasciatore e procuratore degli uomini e del comune di Mombasiglio, conferma tutte le immunità e franchigie già loro concesse, da Bonifacio ed Oddonino dei marchesi di Ceva e dai loro antecessori.

(Parigi 27 aprile 1492)

Fonti: Copia in cattivo stato di conservazione, probabilmente del sec XVI. Il documento redatto in Parigi il 27 aprile 1492 fu autenticato il 18 marzo 1510. Archivio comunale di Mombasiglio.

Ludovicus dux Auriliani Mediolani et Valesie comes blesensis Papie ac Bellimontis Astensis Conciacique dominus universis presentes litteras inspecturis salutem. Guilliermus Quetierii nuncius et procurator hominum et comunitatis loci Montisbaxilii quamdam supplicationem, dicto nomine, nobis presentavit sub ac verborum serie ducalis aurilianensis excellencie reverrenter exponitur eiusdem fidelissimorum servitorum et subditorum universitatis et hominum et singularum personarum eiusdem loci Montisbaxilii in marchia Ceve albensis diocesis quod magnifici domini Bonifacius et Odoninus ex marchionibus Ceve et condomini Montisbaxilii et eorum antecessores propter benemerita eisdem exponentibus eciam antiquissimis temporibus concesserint privillegia, prerogativas, immunitates, libertates, et franchixias tam im speciali quam in generali in quorum et quarum ipsi exponentes quasi posessione pacifica fuerint et sint quas et que magnifici domini gubernatores et comissarii prelibate excellencie im patria astensi nomine et vice eiusdem excellencie cum promissione de ratificari faciendo rattificarunt et approbarunt. Unde ipsi exponentes, tamquam veri et fideles subditi homines prelibate excellencie, erga quam puram sinceram devocionem fidelitatem et subiectionem eorundem supplicant, humiliter predicti exponentes quatenus dignetur eadem excellencia cuius benignitate crementia certaque sciencia et apprenitudine sue potestatis eisdem exponentibus ratificare, approbare, et confermare omnia et singula statuta bonasque usancias et consuetudines privillegia prerogativas immunitates libertates frachixias pacta et conventiones quas habuerunt et habent etiam antiquitus comprolibata excellencia cum magnificis dominis de marchionibus Ceve condominis ipsius loci qui pro temporibus fuerunt et nunc sunt et eciam quibus ussi fuerunt et sunt, mandando quibuscumque officiallibus eiusdem excellencie tam presentibus quam futuris im patria astensi et eciam ipsis magnificis dominis marchionibus condominis ipsius loci qui nunc sunt et pro temporibus erunt, quatenus eisdem exponentibus ipsa statuta privillegia, usancias, cumsuetudines, prerogativas, pacta et conventiones, libertates et franchixias, de quibus supra, inviolabiliter observent et observari faceant ad unguem. Offerentes predicti exponentes seu agentes prelibatam excellenciam tamquam veri subditi homagium et fidelitatis iuramentum prestare et omnia alia et singula facere ad que quilibet verus homo subditus erga dominum suum facere teneatur in omnibus et per omnia prout im capitulis veteris et nove fidelitatis continetur, salvo semper iure magnificorum dominorum Bonifacii Odonini et Galeoti ex marchionibus Ceve et condomini eiusdem loci, quorum ipsi exponentes eciam sunt subditi pro partibus ad eos spectantibus; prelibatam excellenciam vestram Altissimus conservet ad vota. Cuius quidem supplicacionis visso tenore, volentes subditos nostros suprascripti Montisbaxilii tamquam fidelissimos favorabiliter tractare, eorum supplicationi tamquam iuste et iuri consorte annuentes, ex nostri certa sciencia et de nostra plenitudine potestatis conventiones, statuta, et privillegia dicte comunitatis Montisbaxilii ratificamus approbamus et omologamus autorictatem nostram et decretum, decretum interponibus, volentes et ordinantes ut dictas convenciones immunitates et ordinaciones ac ipsa omnia et singula statuta privillegia et capitula perpetua obtineant firmitatem et pro lege municipali perpetuis temporibus valeant ac debeant observari per quoscumque ad quos spectare poterit, dummodo dicte convenciones, immunitates, ordinamenta dictaque statuta, privillegia et capitulla, non sint contra honorem et commodum nostrum vel contra iure nostra reservatisque in primissis et circa ea iure superioritatis directique dominii ac quocumque alio iure quod nobis competit seu competere poterit. In quorum testimonium presentibus fieri iussimus et registrari et uno sigillo muniri. Datum Parisiis die XXVII mensis aprilis. Anno Domini Millio CCCC nonageximo secundo.

 (S.T.) In nomine Domini Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quingentesimo decimo indictione decimatercia die decima octava mensis marcii. Nos supra scriptum exemplum ad instanciam et requisitionem Iacobini Curti sindici Montisbaxilii per me Vincentium Barberii publicum imperiali autorictate notarium de Ceva scriptum ex autentico more galico subscripto nomine Deuteran canzellarii illustrissimi ducis Auriallensi in presentia venerandi domini Bernardini de Berrutis canonici ecclesie colegiate Beate Marie de Ceva, vicarii foranei reverendissimi domini Andree de Novellis episcopi Albensi per me ipsum et alios sub scriptos notarios diligenter cum autentico auscultavi et cum prefatus dominus vicarius noverit illud cum autentico concordare ut adhibeatur eidem exemplo de cetero plena fides suam autorictatem interpossuit pariter et decretum, in quorum testimonium hanc subscriptionem feci et signum mei tabelionatus apposui consuetum.

(S.T.) Et ego Iohannes Marchus de Trabucis de Ceva publicus apostolica et imperiali auctoritatibus notarius et iudex ordinarius hoc exemplum transcriptum per egregium Vincentium Barberii notarium de Ceva suprascriptum una cum alio infrascripto notario iuxta autentico manu Deuterean coram prefato domino vicario diligenter ascultavi et cum utrumque concordare inveni de ipsius iudicis mandato ad ipsius eiusdem exempli plenam et bonam fidem me subscripsi cum appositione signi mei tabellionatus.

(S.T.) Et ego Petru de Franchis de Ceva publicus apostolica et imperiali autorictate notarius iudexque ordinarius, ac prelibati reverendi domini vicarii scriba et cancelarius requisitioni exhibitioni comessioni precepto et aliis suprascriptis presens fui et una cum Iohanne Marcho Trabucho et Vincentio Barberio filio Ludovici, notariis publicis de Ceva, presens transumptum ex autentico ex originali instrumento supra inserto fideliter ascultavi cum autentico prelibato. Et quod huiusmodi transumptum cum dicto autentico concordare inveni nihil adito vel minuto vel remoto quod substantiam muttet seu vitiet intelectum et hoc mandato dicti domini vicarii et ad requisicionem prefati Iacobini Curti sindici Montisbaxili me subscripsi manu propria cum appositione soliti signi mei tabelionatus sub anno domini millesimo quingentesimo decimo die XVIII mensis martii indictione XIII.

III

Il Cardinale Giuliano della Rovere - futuro Papa Giulio II - per conto del fratello Giovanni acquista, confermando contemporaneamente statuti, patti e consuetudini, il feudo di Mombasiglio da Ettore di Montanard Governatore di Asti il quale lo aveva ricevuto in dono da Ludovico di Orleans, futuro Luigi XII re di Francia.

(Mombasiglio 8 novembre 1501)

Fonti: Copia non datata in cattivo stato di conservazione probabilmente della fine del XVI secolo. Archivio comunale di Mombasiglio.

In Nomine domini Amen. Anno domini millesimo quingentessimo primo indictione quarta die octavo novembris. Actum in loco Montisbaxilii apud primam portam  per quam intratur in castro dicti loci et in recepto, presentibus egregi Bertolino de Mitolio de Bagnasco castillano Montisbaxilae  egregi Secundino Vora  curie astensi, et magistro Gullielmo Sardo de Nuceto rectore scolarum omnibus testibus ad infrascripta vocatis specialiter et rogatis. In quorum testium et mei notarii infrascripti presentia. Cum verum sit quod quondam magnificus dominus Hector de Montanard gubernator astensis et capitaneatus vendicionem fecerit illustrissimo et eccellentissimo .domino domino  Iuliano de Ruvere episcopo officienti, cardinali Sancti Petri ad vincula et magno penitentiario nomine et vice emeriti illustrissimi domini domini Iohannis de Ruvere ducis Sore et arbiter comunitatis Sinigalie et alme urbis prefecti, fratris praefati eccellentissimi domini  domini cardinalis, de castris, villis, homagiis, iurisdicione mero et mixto imperio locas  et castros Montisbaxilii, Nielle, Montiszemuli, et parte iurisdicione Ceve spectantibus pro ipso castro Montisbaxilii ut constant instrumenta supernide confecta ad  que habeat opportuna rellatio, ecce quod magnificens et generosus dominus Antonius Colla villanus de Neapoli utriusque iuris doctor emeralis locumtenes dicti illustrissimi domini  domini Iohannis et nuntius et commissarius specialiter deputatus prelibatum illustrissimum et eccellentissimum dominum dominum  cardinalem ad recipiendum fidelitatem hominum dicti loci Montisbaxilii pro partibus specantibus et pertinentibus dicto castro Montisbaxilii et prout antea erant obligati, et in supradicto loco congregati mandato et ad mandandi dicti magnifici domini  Antonii comissarii specialiter ad hoc deputati, ut constant litere, quorum nomina et cognomina his sequuntur, videlicet Iuaeninus Gutenus sindicus, Henriettus Garronus Sadonius Gutenus, Laurentius Olmesius (filius)  Paulini, Ludovicu Barberius, Gilardus Berruerius, Bernardus Treinellus, Marchetus Blenginus, Paulinus Rachinus, Iohanninus Icardus, Michael Buterus, Georgius Novellus, Paulinus Bonetus, Nicolosinus Treinellus, Iacobus Ghilardus, Antonius Treinellus, Zanonus Daneus, Antoninus Curtus,  Petrus Richa, Iosephus Bugnardus, Vincentinus Richa, Iacobinus Curtus, Christoforus Cavatia, Pantalinus Buterus, Nicolaus Bassus, Ludovicus Gamba, Iosephus Girbaldus, Rolandus Buterus, Stefanus Buterus, Philippus Treinellus, Stefanus  Pistator, Laurentinus Moxia, Michael Prepositus, Iacobus Bertonus, Petrinus Pistator, Antoninus Bustus, Andreas Oliverius Laurentius Treinellus, Matheus Ruffa, Seraphinus Girbaldus, Iohannes Bruna, Andreas Treinellus, Leonus Daneus, Gullielmus Ambrosius, Iohannes Ambrosius, Vincentinus Girbaldus, Laurentinus Treinellus, Manuel Daneus, Gullielmus Treinellus, Antonius Richa, Franciscus Buterus, Iosephus Pontus, Laurentius Oliverius, Paulus de Visio, Antonius Bassus, Conradus Scacinus, Paulinus Novellus, Gullielmus Barberius, Stefanus Viola, Antonius Barberius, Christoforus de Visio, Antonius Moxia, Marchus Girbaldus, Nicola Richa, Ambrosius de Ambrosii, Iacobinus Curtus, Iosephinus Treinellus, Vincentius Rachinus, Sebastianus Cavattia, Antonius Bugnardus, Iacobus Viola, Georgius Guterus, Stefanus Bugnardus, Iosephinus Salvage, Franciscus Rabella, Andreas Filippus, Iacobus Ambrosius, Nocentus Bonettus, Nicolinos Pistator, Berthonus Berrus, Ludovicus Pistator, Antonius Sparvierus, Antoninus Treinellus, Petrus Micada, Iohannes Richa, Bertonus Garronus, Laurentius Barberius, Berthonus Pistator, Iacobinus Lirius, Antonius Turricella, Dominicus Bistialis, Vincentinus Bonettus, Florentius Lirius, Laurentius Berrus, Antonius Viola, Gullielmus Curtus, Vincentinus Ruffa, Bertonus Curtus, Antonius Teinellus, Berthonus Viola, Laurentius Richa, Michael Gambonus, Antonius Rachinus, Iohanninus Lareus, Antonius Berrus, Dominicus Moxia, Iacobinus Garrellus, Paulinus Ambrosius, Iacobus Castagna, Michael Viola, Berthonus de Zoalio, Petrus Bugnardus, Bernardinus Viola, Stefanus Bassus, Zanonus Butterus, Laurentius Butterus, Iacobus Pistator, Christoforus Meinerius, Iosephinus Gamba, Antonius Garronus, Ludovicus Buterus, Franciscus de Visio, Paulinus de Zoalio, Antonius Gamba, Nicolaus Gamba, Franciscus Curtus, Stefanus Curtus, Antonius Treinellus, Bernardinus Rabella, Bernardinus Canatia, Laurentius Gamba, Blagius de Visio, Antonius Ferrarius, Oddonus Treinellus, Antonietus Viola, Marchus Iaputius, Manuel Ruffa, Iacobus Canatia, Iacobus Bassus, Antonius Pistator, Petrinus Viola, Antonius Lungus, Georgius Viola, Guttinus Battaglinus, Consenus Gamba, Franciscus Barberius, Mateus Calenga,  Antonius Rabella,   Ioveninus  Marcus Iulianus, Franciscus Treinellus, Laurentius Viola, Petrus Mainerius, Franciscus Curtus, Iohannes Ruffa, Benedictus de Visio, Petrus Salvaggie, Iohannes Meinerius, Franciscus Salvaggie, Andreas Curtus, Franciscus Pistator, Costantius Pistator, Gullielmus Castanus, Cavatinus Cavatia, Iosephinus Bugnardus, Iosephinus Ambrosius, Iacobinus Pistator, Antoninus Filippus, Iacobus Gamba, Antonius Bassus, Thomasinus  Rabella, Georgius Ferreri, Franciscus Niger, Michael Botta, Iosephinus Treinellus, Antonietus Cavatia, Iacobus  Bozarellus, Marchettus Berruerius, Iuvenalis Ascherii, Ludovicus Rabella, Iohannes Berrus, Iacobinus Daneus, Heirinus Blengerius, Georgius Ambrosius, Benedictus Curtus, Franceschinus Rabella, Nicolaus Salvage, Franciscus Berrus, Iacobinus Barberius, Bertonus  Pontus, Antoninus Oliverius, Iohannes Peà, Stefanus de Visio, Gullielmus Richa, Franciscus Ruolla, Franciscus Treinellus, Ludovicus Pistator, Berthonus Pistator, Nicolaus Gamba, Antonius Mainerius, Iohannes Garronus, Iacobinus Oliverius, Ianetus de Novis, Nicolaus Berruerius, Antonius Peà, Franciscus Previus, Manuel Ruffa, Laurentinus Treinellus, Iohannotus Berrus, Nicolaus Viola, Bernardus Ghigus, Berthonus Ferrarius, Nicolaus Costa, Iosephinus Salvagge, Andreas Pistator Iohaninus  Trandus, Ludovicu Pistator, et Henrinus Berrus, singulariter et divisim ut supra genibus flexis humiliter  et reverenter  ut decet constituti coram dicto magnifico domino Antonio locumtenente et nuntio ut supra  et nominibus quibus supra  tactis corporaliter scripturis ad sancta Dei evangelia iurantes  super missali in manibus prelibati domini Antonii dictis nominibus, fidelitatem et homagium prestantes, et  secundum forma nova et antiqua fidelitatis policiti sunt etc. quilibet eorum in solidum singulariter et divisim ut supra et promissent virtute ante dicti iuramenti ipsi prelibato domino Antonio nominibus quibus supra, quod erunt  dicto illustrissimo eccellentissimo domino domino cardinali et dicto magnificentissimo domino domino Iohanni eius frater et successoribus suis, quibuscumque boni veri fideles et legale homines, nec, unumcumque aliquid indebite querent quod  tendat ad dedecus et detrimentum ipsorum reverendissimi domini domini cardinalis et magnificentissimi domini domini prefecti, et successorum suorum, et si quid contra eos et eorum statum senserint nunc vel in futurum id toto posse ipsorum et cuiuslibet eorum denuntiabunt et eisdem annuntiabunt, nec id fieri sinent nec permittent, et eis et successoribus suis obedient et optemperabunt ut fideles homines ipsorum. Reservato semper in premissis superioritate, et diserti dominii cristianissimi francorum regis, at etiam  promittentes dicti homines et singulares persone ut supra prelibato domino Antonio vestrum stipulati accepti nominibus quibus supra, omnia et singula supra infrascritta et in presenti instrumento contenta habere tenere firma et grata, at rata virtute dicti  iuramenti eaque attendere et observare inviolabiliter et pro eo quod ipsisque numquam contrafacere aliqua ratione occaxione et ingenio modo vel cum de iuri vel de facto et fide sui possessioni etc. hoc quidem ipse prelibatus magnificus dominus Antonius nominibus quibus supra ipsis hominibus quibus supra prestantibus, stipulantibus et acceptantibus per se et heredibus suis, promissit et solenniter convenit in verbo veri et legalis domini mediali dicto tali iuramento ut supra ................ homines manu corporalis factis scripturis et supero dicto missali, omnia et singula statuta, conventiones, condictiones, privillegia et consuetudines ipsorum et dicte ville et personam Montisbaxilii, per presens et ante omnia tenore presentis publici instrumenti confirmando et probando et emologando in inviolabiliter perpetuo ipsis singularibus personis hominibus et comunitati et universitati dicti loci Montisbaxilae et testibus suis, conservare intacta et illesa et intactas et illesas, et in nullo eis derogare, nec in aliqua ipsa et ipsorum parte sine partibus contravenire nec infringere, et ipsos et singulos homines et singulares persones et heredes suos at comunitatem et universitatem dicti loci Montisbaxilae ab omni iniuria et oppressione illicita et indebita deffendere et conservare. Que omnia et singula suprascripta et in presenti instrumento gleba prelibatus magnificus dominus Antonius nominibus ante dictis et dicti homines et singulares persone sibi ................. et vicissim attendere et observare promisserunt et virtute dictorum iuramentorum in nullo unquam tempore contrafacere vel ............... aliquo quoius modo sub obbligatione bonorum omnium et singulorum tam prelibati magnifici domini cardinali et magnifici domini prefecti quam ipsorum hominum et personam mobilium et immobilium presentum et futurorum denuntiantes in super in premissis omnibus et singulis premissis prelibatus magnificus dominus Antonius nominibus quibus et dicti homines nominibus quibus supra et dicti homines et persone exceptioni doli mali vis metus contra  in factum actioni quibus sine causa vel ex iniusta causa   ac omni  alii iuri et facti auxilio quibus mediatibus. Premisso sine aliquo premissorum facere vel se tueri posset, et de predictis tam prelibatus dominis Antonius nominibus quibus super quam dicti homines et singulares persone singulariter et divisim iusserunt et rogaverunt posse infrascriptum notarium fieri debere prelibatum instrumentum dictamine sapiente et refici si fuerit opportunum.

(S.T.) Et ego Iohannes Butinii filius egrigi Franco de Ceva pubblicus imperiali auctoritate notarius hiis nominibus et singulis suprascriptis interfui vocatus et rogatus prelibatum instrumentum per protochollii meis dictum egregium genitorem meum extrahi iussi aliis meis negotiis occupatos, et qua facta auscultando cum originali protochollo et cum eodem concordare meum ideo hic me subscripsi cum soliti signi mei tabellionatus apposuit in testimonium premissorum.

IV.

Francesco Maria della Rovere, duca di Urbino, marchese di Ceva, principe di Mombasiglio, conferma le immunità concesse dai fratelli Bonifacio et Oddonino dei marchesi di Ceva e signori di Mombasiglio agli uomini ed al comune di tale luogo.

(Roma, 5 aprile 1510)

Fonti: Copia non datata, in cattivo stato di conservazione, probabilmente della fine del XVI secolo. Archivio comunale di Mombasiglio.

Franciscus Maria de Ruvere, dux Urbini, alme Urbis prefectus, marchio Ceve, Montis Basilii princeps et sancte Romane Ecclesie capitaneus generalis. Dilectis nobis in Christo sindico conciliarii et universitati nostre Montis Basilii salutem in domino sempiternam. Sincere devotionis affectus quem ad nos gerere comprobamini merito efficit ut peticiones vestras per quas honori, commodo, et utilitati istius universitatis consulator ad exaudicionis graciam admittamus. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte vestra peticio que continebat quod alias anno millesimo quadrigentesimo octuagesimo primo mense februarii cum olim magnifici viri domini Bonifacius et Odoninus fratres ex marchionibus Ceve et domini ad quos tunc iura homagii et iurisdictionis Montis Basilii spectare dignoscebantur vos et posteros vestros in futurum ab onere solucionis gabelle contractum alienationum quam novenum appellant et a roziis sive roidis ac terciis et conciamentis successionibus, drictis, fictibus denariorum gallinarum ac annone, ac nonnullis aliis oneribus et servitutibus quibus ultra ordinarium gravari asseruistis, munifice liberaverint et immunes ac exemptos fecerint prout in quodam publico instrumento manu egregii viri Emanuelis de Barberiis publici notarii exinde rogati super hoc confecto plenissime dicitur contineri, et quod etiam clarissimus vir dominus Antonius Colla neapolitanus dum a vobis debite fidelitatis solitum iuramentum nostro nomine recepisset omnia et singula in eodem instrumento quo ad narratam liberiacionem, immunitatem et exemptionem contenta idem secutus fuit et observari mandavit. Quia tamen dubitatis tempore procedente ne ab aliquibus contra liberacionem immunitatem et exemptionem huiusmodi veniatur supplicastis ut ea omnia et singula pro eorum subsistenzia firmiori nostro munimine roborare dignaremur, nos ut eo libentius in fide et devotione ac obedientia nostra consistatis et perseveritis ampliores favores auxilio prosequi volentes vestrisque in hac parte supplicationibus inclinati liberationem, immunitatem, et exemptionem ut prefertur vobis concessam et in eodem instrumento ut dicitur contentam et descriptam, veris tamen existentibus supradictis, acceptamus ratificamus, confirmamus, comprobamus et emologamus ac presentis scripti patrocinio communimus et ita per omnes et singulos officiales nostros Montis Basilii modernos et pro tempore existentes inviolabiliter observari volumus et mandamus in contrarium quibuscumque facientibus non obstantibus. In quorum fidem presentes literas fieri fecimus sigillique nostri iussimus appensione muniri. Datum Rome in edibus nostris anno a nativitate domini millesimo quingentesimo decimo nonis aprilis pontificatus domini Iulii pape Secundi anno septimo el Ducha d’Urbino manu propria scripsit Urbanus cancellarius de mandato.

V.

Sebastiano de Sauli, de i marchesi di Ceva, signore di Bagnasco, Mombasiglio etc., conferma al Sindaco ed all’università di Mombasiglio le immunità loro concesse nel mese di febbraio del 1481 dai fratelli Bonifacio e Odonino dei marchesi di Ceva.

(Bagnasco, 24 settembre 1516)

Fonti: Copia non datata, in cattivo stato di conservazione probabilmente della fine del XVI secolo. Archivio comunale Mombasiglio.

Sebastianus de Saulis ex marchionibus Ceve dominus Bagnaschi Montisbaxilii etc. Dillectis nobis in Christo sindico et universitati nostre Montisbaxilii salutem in Domino sempiternam, sincere devocionis et affectus quem ad nos gerere comprobami merito efficit ut peticiones vestras per quas honori commodo et utillitati istius universitatis consulator ad examinacionis graciarum admittamus. Exibita si quidem nobis nuper pro parte vestra peticio continebat quod alias anno millesimo quatrigentesimo octagessimo primo de mense februarii condam magnifici viri domini Boniffacius et Odoninus fratres ex marchionibus Ceve et domini, ad quos tunc iura homagii iurisdictionis Montisbaxilii spectare dignoscebantur, vos et posteros vestros in futurum ab onere solucionis gabelle contractum allienacionum quam novenum appellant et a roziis sive roysii ac tercis conciamentis successionibus, drictis, fructibus denariorum galinarum, et annone ac nonnullis aliis oneribus et servitutibus quibus ultra ordinarium gravari tunc asseruistis munifice liberaverint et immunes ac exceptos fecerint prout in quoddam publico instrumento manu egregii viri Emanuelis de Barberiis publici notarii de Ceva exinde rogati super hoc profecto plenissime asseritur contineri et quod est spectabiles viri domini Petrus Francischus de Capitaneis de Trivillio, et Benedictus Maiochus de Flamura comissarii et procuratores nostri dum a vobis debite fidelitatis solitum iuramentum nostro nomine recepissent omnia et singula in eodem instrumento quo ad narratam liberacionem immunitatem et exemptionem contenta inde sequti fuerunt et observari mandaverunt nec non omnes alias franchixias, libertates, bonas usancias et statuta ac privillegia que et quas ipsi homines dicte universitatis habeant et ussi sunt habere in presentem, et quod tamen dubitatis tempore procedente ne ab aliquibus contra liberacionem et exemptionem huiusmodi veniatur, supplicastis ut ea omnia et singula pro eorum subsistencia firmiori nostro munimine roborare dignaremur. Nos ut eo libenter in fide et devocione ac obedientia nostra consistatis et perseveretis ampliores favores auxilio persequi volentes vestris que in hac parte supplicationibus inclinati liberacionem immunitatem et exemptionem ut prefertur vobis concessa in eodem instrumento descriptum, et omnia et singula di quibus supra, acceptamus, ratiphicamus, confirmamus, comprobamus et emologamus ac presentis scripti patrocinio communimus, et ita per omnes et singulos officialles nostros Montisbaxilii modernos et pro tempore existentes inviolabiliter observari volumus et mandamus in contrarium quibuscumque facientibus non obstantibus. In quorum fidem presentes litteras fieri fecimus per notarium infrascriptum sigillique nostri iubsimus apponi. Datas in castro nostro Bagnaschi die vigessima quarta mensis septembris millesimo quingentessimo decimo sexto indictione quarta. Idem Sebastianus Montisbaxilii dominus manu propria.

VI.

Giorgio Spinola dei marchesi di Ceva, signore di Bagnasco, di Mombasiglio etc., accogliendo i voti della comunità di Mombasiglio, le conferma i privilegi e le immunità già concessele nel 1481 dai fratelli Bonifacio e Oddonino dei marchesi di Ceva, facendo redigere e sottoscrivere la lettera anche dal notaio Giorgio Stovolo.

(Bagnasco, 25 febbraio 1530)

Fonti: Originale cartaceo, in pessimo stato di conservazione. Archivio G. Barelli

Georgius Spinulla ex marchionibus Ceve dominus Bagnaschi, Montisbaxiliique etc., dilecitis nobis in Christo sindico consciliaris et universitati nostre Montisbaxilii salutem in Domino sempiternam. Sincere devotionis affectus quem ad nos genere comprobamini merito efficit ut peticiones vestras per quas honori commodo et utilitati istius universitatis consulator exaudicionis gratiam ad mittimus. Exhibita si quidem nobis nuper pro parte vestra peticio continebat quod alias anno millesimo quadrigentessimo octuagessimo primo de mense februarii cum olim magnifici domini Bonifacius et Odoninus fratres ex marchionibus Ceve et domini ad quod tunc iura homagii et iurisdictionis Montisbaxilii spectare dignoscebantur vos et posteros vestras in futurum ab honere solutionis gabelle contractum alienationum quam novenum appellant et a rosiis sive roidis ac terciis et conciamentis successionibus drictis fictibus denariorum gallinarum ac annone ac nonnullis aliis oneribus et servitutibus quibus ultra ordinarium gravari tunc asseruistis munifice liberaverint et immunes ac exemptos fecerint prout in quodam publico instrumento manu egregii viri Emanuelis de Barberiis publici notarii exinde rogati super hoc confecto plenissime dicitur contineri. Quia tamen dubitatis tempore procedente ne ab aliquibus contra liberationem immunitatemque exemptionem huiusmodi veniatur supplicastis ut ea omnia et singula pro eorum subsistentia firmiori vestro munimine roborare dignaremur. Nos ut libentius in fide et devotione  ac obedientia nostra consistatis et perseveretis ampliores favores auxilio prosequi volentes vestrique in hac parte supplicationibus inclinati liberationem immunitatem et exemptionem ut prefertur vobis concessam et in eodem instrumento ut dicitur contentam et descriptam veris tamen exsistentibus supradictis acceptamus ratificamus confirmamus comprobamus et emologamus ac presentis scripti patrocinio communimus et ita per omnes et singullos officiales nostros Montisbaxilii modernos et pro tempore existentes inviolabiliter observari volumus et mandamus in contrarium quibuscumque facientibus non obstantibus. In quorum fidem presentes litteras per notarium subscriptum fieri iussimus ac nostra propria manu subscripsimus nostrique sigilli impressione muniri. Datis in castro nostro Bagnaschi anno domini millesimo quingentessimo trigesimo inditione tercia die XXV mensis februarii Georgius Spinula di mano propria Georgius Stovolus notarius recepit.

VII.

Giorgio Spinola dei marchesi di Ceva, signore di Bagnasco, di Mombasiglio etc., riconferma a Mombasiglio le immunità ed esenzioni già loro concesse da Bonifacio ed Oddonino dei marchesi di Ceva nel 1481, e che egli stesso aveva già riconosciute agli interessati con la lettera del 25 febbraio 1530.

(Bagnasco, 2 giugno 1530)

Fonti: Copia non datata, in cattivo stato di conservazione, probabilmente della fine del XVI secolo. Archivio comunale Mombasiglio.

In nomine Domini amen. Anno nativitatis eiusdem Domini millesimo quingentessimo trigessimo, indictione tercia, die seconda mensis iunii. Actum Bagnascho videlicet super brichum Ogeriorum presentibus spectabili domino Philipino Bertono iuris utriusque doctore, et Petro Marie ambobus de Bagnascho, testibus ad omnia et singula infrascripta vocatis specialiter et rogatis, in quorum quidem testium et mei notarii infrascripti presentia, cum sit quod alias magnificus dominus Georgius Spinulla ex marchionibus Ceve, dominus Bagnaschi Montisbaxilii etc., conceserit comunitati et hominibus loci Montisbaxili confirmationem franchisiarum, libertatum immunitatum et privillegiorum eiusdem comunitatis et dictorum hominum per litteras tenoris infrascripti: “Georgius Spinulla Ceve cummarchio dominus Bagnaschi Montisbaxillique etc., dillectis nobis in Christo sindico consciliariis et universitate nostre Montisbaxili, salutem in Domino sempiternam. Sincere devotionis affectus quem ad nos gerere comprobamini merito efficit ut peticiones vestras per quas honori commodo et utilitati istius universitatis consulator ad exaudicionis gratiam admittimus. Exhibita si quidem nobis nuper pro parte vestra peticio continebat quod alias anno millesimo quadrigentessimo octuagessimo primo de mense februarii cum olim magnifici domini Bonifatius et Odoninus fratres ex marchionibus Ceve et domini ad quos tunc iura homagi et iurisdictionis Montisbaxili spectare dignoscebantur vos et posteros vestros in futurum ab onere solutionis gabelle contractum alienationum quam novenum appellant et a rosiis sive roydis ac terciis et conciamentis, successionibus, drictis fictibus denariorum gallinarum ac annone ac nonnullis aliis oneribus et servitutibus quibus ultra ordinarium gravari tunc asseruistis munifice liberaverint et immunes ac exemptos fecerint pro ut in quodam publico instrumento manu egregii viri Emanuelis de Barberiis publici notarii ex inde rogati super hoc confecto plenissime dicitur contineri. Quia tamen dubitatis tempore procedente ne ab aliquibus contra liberacionem et exemptionem huiusmodi veniatur supplicastis ut ea omnia et singulla pro eorum subsistencia firmiori nostro munimine roborare dignaremur, nos, ut libentius in fide et devotione ac obedientia nostra consistatis et perseveretis, ampliores favores auxilio prosequi volentes, vestrisque in hac parte supplicationibus inclinati liberationem, immunitatem et exemptionem, ut prefertur, vobis concessam et in eodem instrumento ut dicitur contentam et descriptam, veris tamen existentibus supradictis, acceptamus, ratificamus, confirmamus, comprobamus et emologamus, ac presentis scripti patrocinio communimus et ita per omnes et singullos officiales nostros Montisbaxili modernos et pro tempore existentes inviolabiliter observari volumus et mandamus in contrarium quibuscumque facientibus non obstantibus. In quorum fidem presentes litteras per notarium subscriptum fieri iussimus ac nostra propria manu subscripsimus nostrique sigilli impressione muniri. Datis in castro nostro Bagnaschi anno domini millesimo quingentessimo trigesimo indictione tercia die XXV mensis februarii Georgius Spinula di mano propria Georgius Stavolus notarius recepti”. Ecce quod idem magnificus dominus Georgius ibi presens suo et nomine magnifice domine Catarinete eius uxoris, pro qua de rato promissit, per se et suos heredes et imposterum successores ad requisitionem Antonii Pere, et Guilliermi Gillardoni, alias Treinelli, sindicorum et procuratorum comunitatis et hominum eorundem ibidem etiam presentium et stipullantium et recipientium nomine et vice comunitatis et hominum predicti loci Montisbaxili ad omnem bonum finem et effectum quibus melius esse possit et omni meliori modo, via, iure, et forma quibus magis potuit et potest denuo eisdem comunitati et hominibus confirmavit ratificavit et aprobavit dicta eorum privillegia franchisias, libertates et immunitates, in omnibus et per omnia prout in antedictis letteris continetur et superius scriptum est, promittens, dictis nominibus, predicta omnia et singula perpetuo habere rata grata et firma et non cantrafacere vel venire per se vel alium aut alios sub obligatione omnium bonorum suorum presentium et futurorum. De quibus omnibus et singulis idem magnificus dominus et dicti de Montebaxilio rogaverunt per me notarium infrascriptum fieri publicum instrumentum dictamine sapientis si foret opportunum.

(S.T.) Et ego Georgius Stavolus de Bagnascho, albensis diocesis, publicus autorictate apostolica notarius ac potestas dicti loci Bagnaschi, hiis omnibus interfui vocatus et rogatus suprascriptum instrumentum recepi et scripsi, ideo in testimonium omnium premissorum hic me subscripsi cum soliti signi mei tabellionatus appositione.

VIII.

Alfonso del Carretto riceve in donazione per se ed i suoi successori, il feudo di Mombasiglio dal padre Giovanni marchese di Finale e conferma immunità, franchige, usanze e prerogative alla comunità di Mombasiglio

(Finale 31 maggio 1533)

Fonti: Copia in cattivo stato di conservazione, non datata, probabilmente della fine del XVI secolo. Archivio comunale Mombasiglio.

In nomine Domini amen. Anno a nativitatis eiusdem millessimo quingentessimo trigessimo tertio, indictione sexta, die vero ultimo mensis maii, ibidem personaliter  constituti egregii viri dominus Ludovicus Berruerii potestas Montesbaxili, Gullielmus Treinellus et Iohannes Baptisti Bugnardus, tamquam sindici et procuratores totius comunitatis et universitatis hominum dicti loci Montisbaxili marchionatus Ceve fidem facientes de eorum mandato per pubblicum instrumentum et afferunt rogatum et receptum illustrissimum Antonium Blengerium notarium de dicto loco Montisbaxilii sub die vigessima quinta mensis instantis maii, anni presentis, habentes in eorum antedicto mandato plenam amplam generalem et specialem potestatem et bailium dibitum iuramentum fidilitatis prestanti agentibus vel agenti nomine illustrissimi domini Alfonsii de Carretto primigeniti illustrissimi domini Iohannis marchionis Finarii uti donatarii illustrissimi magnifici domini marchionis, constituti coram spectabili iureconsulto ut doctor domino Petro Baptista de Auria de iudicibus vicario marchionali Finarii actore et actario nomine decreto e costituto illustrissimi et magnifici Franciscum Spinula curatorem datum bonis illustrissimi magnifici domini Alfonsii de Carretto donatarii predicti dicti loci Montisbaxilii et alio loco et castro de quibus in dicta donatione fit mentio domini causa et occasione suis et dictis nominibus dictam fidilitatem iuramentum prestandi, ideo genibus flexis omnes tres videlicet unus post alium iuraverunt et quilibet ipsorum iuravit ad sancto Dei evangelia corporaliter factis scripturis in manibus predicti domini vicarii actoris ut supra signati et accipti nomine et vire  prefati illustrissimi domini Alfonsii donatorii in Cristo ipsi et homines dicti loci Montisbaxili erunt de cetero boni fideles et legales subditi illustrissimi magnifici domini Alfonso donatario et successive filio suo primogenito nascituro et de primogenito in primogenitum, et quod numquam erint vel erunt in conscilio nec in facto ubi illustrissimus magnificus eorum dominus Alfonsus et eius successores de primogenito in primogenitum ut supra perdere habeat, statutum, seu partem eius aut personam nil membrum eiusdem, sed quicquid contra eius statutum et personam quoiusmodo sensivint  toto posse et quam citius poterint id propalabunt et manifestabunt, aut alios vel alium in eorum locum mittent ad notificandum quecumque contra eum et eius successores nec supra fienda et dicenda, et demum ocasionem et singula alia  facient et adimplebunt que continetur in capitulis veteris et nove forme fidilitatis. Et verso iure predictus spectabili domini Petri Baptista vicarius et actor antedictus notarius soprascriptus vicarius illustrissimi domini Alfonsii medidate et eius iuramento quod preastit in manibus mei notari infrascripti ad sancto Dei evangelia corporaliter factis scripturis .promissis mantenere et observare dictis sindicis stipulantibus et aceptantibus nominibus quibus supra et mei notario stipulante et recipiendi ad opus et utilitatem omnium et singulis quorum interest intersit et interesse poterit quomolibet in futurum eorum statuta, immunitates, franchisias usantias et prerogativas que et quas eiusdem hominibus Montisbaxilii .retroactis temporibus tam in genere quam in specie fuerunt observate a dominus predecessoribus eorum. Rogantes de premissis omnibus et singulis tam prelibatus vicarius actor quam predicti domini sindici suis et dictis nominibus per me notarium infrascriptum fieri atque confici unum vel plura publicatum seu publicata instrumenta et instrumentum actus in burgo Finarii saonensis diocesis videlicet in apotecha Alphonsi Bosii  presentibus ibidem domini Dominico Vigliola filio Antonio notario de Finario, magnifico Damiano Liocio Caligario filio Iohannis de Finario, et Iohannis Francisco Romano, Iohannis de Alasio  testibus ad omnia supradicta vocatis et rogatis.

(S.T.) Et ego Petrus de Ayrali de Finario saonensis diocesis publicus imperiali autorictate notarius iis omnibus et singulis suprascriptis dum sic ut supra primittitur agerentur et fierent una cum prenominatis testibus presens interfui vocatus et rogatus, et hoc presens suprascriptum instrumentum fidelitatis in suprascripta forma redegi et levavi illud scripsi et recepi ac signum meum tabellionatus apposui consuetum et me que subscripsi in fidem omnium et singulorum premissorum, constituo michi de additione domine vendecione sinee erroribus et nullo vitio.

IX.

Carlo Emanuele di Savoia conferma alla comunità di Mombasiglio, libertà, immunità, statuti e consuetudini.

(Torino 6 novembre 1609)

Carlo Emanuele per grazia di Dio duca di Savoia e principe di Piemonte. Vedute nell’udienze l’alligata supplica colli rescritti medesimi delli sette e trenta di luglio prossimo passato, alla Comunità supplicante concessi e l’ottenuto dal Vassallo medesimo supplicato li tre agosto seguente, ivi riferiti e congiunti e loro tenore considerato: Per le precedenti, di nostra certa scienza e col parere di nostra Consiglio, dichiariamo per la concessione di detto ultimo rescritto qua per copia annesso ad esso Vassallo fatta, di quale detta Comunità si duole non essere fatta, come non è mente nostra di aver voluto, né in modo alcuno voler pregiudicare né derogare alle libertà, immunità, statuti, consuetudini, e ragioni di essa Comunità sì e come gli spettano e competono di ragione e di giustizia e che tale è nostra mente.

Date in Torino li 6 novembre milleseicentonove.